Bij de oudste bladmuziek die we kennen, krijgt de lezer wel een globaal idee van de melodie en het ritme, maar exact weten kun je het niet. Vroeg in de middeleeuwen bedenkt een monnik dan een methode om muziek zo op te schrijven dat je het stuk kunt zingen zoals de componist het bedoeld heeft, zonder dat je het gehoord hebt. Een enorme verbetering ten opzichte van eerdere notatie-vormen.

Voor de luit wordt tabulatuur uitgevonden, en gebruikt. Pas later wordt voor de gitaar het dan alweer verder ontwikkelde notenschrift gebruikt, en wordt de tabulatuur vergeten. Als in de 60er jaren gitaristen beginnen te experimenteren met alternatieve stemmingen en zich gaan verdiepen in folk muziek en oude muziek, wordt een bodem gelegd voor de huidige populariteit van het tabulatuur schrift.

Het schrift wordt al snel populair onder gitaristen, omdat je het veel sneller leert dan het normale notenschrift. Door de komst van de elektrische gitaar zijn er ook meer en meer autodidacten (of leerlingen daarvan) die zich niet door het klassieke lesmateriaal (en notenschrift) hebben geworsteld.

Het internet geeft uiteindelijk de doorslag. doordat mensen met trage modems internetten is de grootte van de bestanden die uitgewisseld worden van belang en moet er op kb’s gekeken worden. Tabulatuur blijkt zich goed te lenen voor notatie in een simpele text-editor (zoals notepad). Het resultaat is weliswaar niet mooi, maar wel bruikbaar en compact. Schrijf je de tabulatuur of noten met de hand en scan je die in, krijg je tenslotte veel grotere bestanden. Deze vorm van notatie is dus perfect voor het vroege internet. Waren vroeger goede transcripties of arrangementen van popmuziek nauwelijks te vinden, tegenwoordig staat de bibliotheek er vol mee. Daarnaast is er een enorme schat aan tabs te vinden op het internet, al is de kwaliteit wisselvallig. Gouden tijden voor de beginnende gitarist dus.

Enkele voor en nadelen van tabulatuur op een rijtje (Niet compleet)

Voordelen van tabulatuur:

  • Makkelijk te leren
  • Werkt ook voor alternatieve stemmingen, terwijl dit bij standaard notatie het lezen aanmerkelijk lastiger maakt, en bij sommige stemmingen een goede notatie zelfs onmogelijk is. (meerdere snaren hetzelfde, zoals sommige stemmingen van Michael Hedges)
  • Kleine bestanden (Internet)

Nadelen van tabulatuur

  • De notatie van ritmes is te beperkt
  • Alleen bruikbaar als je al weet hoe het stuk klinkt. Bij standaard notatie hoef je het stuk niet eerder gehoord te hebben om het goed te kunnen spelen.
  • Het is zo gemakkelijk in het gebruik dat je zou kunnen vergeten noten te leren lezen. Hierdoor beperk je je echter weer in het materiaal dat je tot je beschikking hebt. Bovendien schrijven arrangeurs hun partijen niet in tab, maar in standaard notatie of chord sheets. Wil je bv. in een bigband spelen, of stukken voor andere instrumenten voor gitaar bewerken, dan kun je eigenlijk niet om standaard notatie heen.
  • Gecombineerde notatie noten en tab vergt veel ruimte. Je blijft dan dus omslaan bij het spelen.

Het moge duidelijk zijn dat ik niet anti tabulatuur ben. Ik ben wel een grote voorstander van het beheersen van beide systemen. (als je tenminste iets met bladmuziek wil)

Er zijn inmiddels verschillende programma’s waarmee tabulatuur genoteerd kan worden. Niet alleen  grote, dure en lastig te leren pakketten als Sibelius, maar ook goedkopere alternatieven.

  • Guitar Pro is op dit moment het meest gebruikt. Veelzijdig en niet al te duur. Hier zijn heel veel tabs voor te vinden.
  • Tuxguitar is erg beperkt, maar gratis, en kan verschillende bestandsformaten lezen.
  • Powertab is inmiddels erg verouderd. Wel zijn hier nog veel tabs voor te vinden.

Bestandsgrootte is bij deze programma’s prima, en bandbreedte sowieso geen probleem meer. Notepad is nauwelijks nog een alternatief voor nieuwe tabs.

28 – 12 – 2006 (bijgewerkt 12 – 8 – 2017)